صنایع دستی چوب

ساختن وسایل چوبی یکی از جذاب ترین هنرهای جهان به شمار می آید که قدمت زیادی دارد. از دیرباز وسایل چوبی  با تار و پود زندگی ما تنیده شده و مصارف گوناگونی داشته اند. درواقع  میتوان گفت، از درب های چوبی محکم، تا وسایل آشپزخانه همه در نوع چوب، وجود دارد. حتی گاهی در برخی از این وسایل، طرفداران بیشتری نسبت به نوع دیگر آن دیده شده است. امروزه نیز اگرچه وسایل کاربردی چوبی به حداقل رسیده، اما صنایع دستی چوبی به خصوص برای تزئین، یکی از پرطرفدارترین محصولات به شمار می رود.

کشورما از لحاظ  تولید هنر و صنایع دستی چوبی، یکی از  برترین رتبه های جهان را دارد. در واقع ایرانیان با روحیه خلاقانه ای که دارند، توانسته اند ابزار و وسایل چوبی خاصی طراحی  کنند. وسایلی که  آوازه آن نه تنها در بین خودشان بلکه در سراسر جهان پیچیده و در نوع خود منحصر به فرد است. در این مقاله قصد داریم به بررسی این هنر و صنایع دستی مربوط به آن بپردازیم.

ظرف چوبی صنایع دستی

صنایع دستی چوبی در ایران

صنایع دستی با چوب در ایران به دسته‌های متفاوتی تقسیم میشوند:

روش تراش روی چوب : منبت کاری و خراطی

روش برش روی چوب :گره چینی و منبت کاری

روش‌ برش و بست: خاتم کاری، نازک کاری و معرق کاری

روش‌های ترکیبی: مانند احجام چوبی، معرق خاتم و معرق‌ منبت‌ها

هر کدام از موارد ذکر شده نیاز به نوع خاصی از چوب و ابزار های مخصوص به خود دارد. همچنین برای بدست آوردن هر محصول نیاز به آموزش هنر مخصوص به آن می باشد. در ادامه به معرفی چند هنر وابسته به تولیدات چوبی می پردازیم:

صنایع چوبی منبت

هنرمندانی که با تبحر هرچه تمام تر، نقش های برجسته زیبا را در سطح چوب حکاکی می کنند. از هنر منبت کاری برخوردار هستند. در این هنر با کمک وسایلی مانند مغار و چکش، نقش های از پیش طراحی شده بر روی  چوب تراشیده میشود. سپس، بسته به صلاح دید استاد کار، طرح به صورت نیم برجسته یا تمام برجسته در می آید. از منبت کاری برای طراحی درب‌های قدیمی، رحل‌های قرآنی، منبر‌ها و حتی جعبه‌های مختلف  استفاده میشود. همچنین  چوب‌های آبنوس، توسکا، چنار، زیتون در هنر منبت‌ کاری مورد استفاده قرار میگیرند.

ساعت چوبی صنایع دستی

صنایع چوبی معرق

یک استاد کار ماهر در هنر معرق کاری، از چسباندن قطعات چوبی مسطح در کنار یکدیگر بر روی یک سطح چوب، محصولات زیبای معرق را میسازد. در معرق کاری بعد از کشیدن نقشه از پیش تعیین شده بر روی چوب و پرداخت نهایی، طرح را بر روی  آن می چسبانند. سپس قطعات چوب و گاهی صدف و فلزات را با نظمی خاص و بر اساس طرح به چوب چسبانده و محصول زیبایی را بدست می آورند. انواع چوب کاج، گردو، شمشاد، توت و دیگر نمونه‌ها در معرق کاری استفاده می‌شود.

صنایع چوبی خاتم

یکی از هنر‌های پر رونق در ایران که منشاء آن را می‌توانیم در شیراز و اصفهان پیگیری کنیم، هنر زیبای خاتم کاری است. در هنر خاتم کاری با چیدن اشکال هندسی که بیشتر آنها به شکل لوزی است و سپس  قرار دادن آنها بر روی بستر چوب یا فلز، محصولات کاربردی زیبایی به وجود می آید.

حصیربافی

یکی دیگر از هنر های در ارتباط با چوب، حصیر بافی است. زادگاه این هنر زیبا جنوب کشورایران است. هنرمندان حصیر، با تنیدن شاخه ها و ساقه های محکم درختان مخصوص، در یکدیگر، حصیر، سبد و زیرانداز های زیبایی را تولید میکنند. چوب درخت نخل، یکی از مواد بسیار پرکاربرد در حصیر بافی جنوب است.

سوخته نگاری

یکی از زیباترین و ظریف ترین هنر های چوبی، سوخته نگاری یا سوخته کاری است. در این هنر،  قالب‌هایی از جنس فولاد و برنج تهیه شده و نقوش سنتی سطح آن ها با حرارت دیدن، روی سطح چوب نقش می بندد. سپس با استفاده از هویه شروع به سوزاندن طرح می کنند تا محصول طراحی شود. این نقوش جذاب و ماندگاررا می‌توانید بر تنه‌ي انواع میز و درب‌های خانه‌ها مشاهده کنید.

پیکر تراشی

در هنر پیکر تراشی از طریق ابزارهای خاص و حرفه ای طرح هایی از آناتومی انسان و حیوانات به وجود می آید. برای تولید محصولات پیکرتراشی مهارت حرف اول را میزند. با این وجود آثار فاخر زیادی از پیکر تراشی در سراسر جهان وجود دارد.

خراطی چوب

خراطی چوب از جمله صنایع چوبی دستی ایران زمین است، که در نقاط پرچوب کشور به وفور دیده میشود. در هنر خراطی بیشتر ابزار های کاربردی ساخته می شود. در خراطی چوب، بیشتر از چوب های نرم و البته مقاوم مانند چوب سفید ، گردو ، چنار ، بید ، توسکا و … استفاده می شود.

مشبک کاری چوب

مشبک کاری یکی از شاخه های صنایع دستی منبت کاری است. در مشبک کاری از طریق تراشیدن قسمت های منفی طرح، شکل مورد نظر را بدست می آورند.

نازک کاری چوب

نازک کاری یکی از صنایع دستی زیبای ایران است که بر پایه چوب ساخته میشود. در واقع نازک کاری روی چوب، از جمله رشته های متنوع ای است که در آن، چوب ها بر اساس طرح و نقش مورد نظر، روکش شده. سپس با ظرافت خاصی بر روی چوب طراحی میشود.

سازهای چوبی موسیقی

یکی از مرغوب ترین و پرطرفدارترین محصولات چوبی سازهایی است که با انواع و اقاسم چوب های مرغوب در ایران ساخته میشود. این محصول به خصوص بسیار مورد توجه جهانگردان است و از ان به عنوان یک صنایع دستی مرغوب یاد میشود. از جمله سازهای موسیقی چوبی میتوان به ویلون، سه تار، تار، کمانچه، عود، گیتار، تنبور، تنبک و غیره اشاره کرد.

خرید صنایع دستی چوبی

 انتخاب صنایع دستی چوبی برای بسیاری از خانه ها با توجه به نوع طراحی که دارند، بسیار مناسب است. برخی نیز با توجه به ماهیت برگرفته از طبیعت وسایل چوبی ترجیح میدهند که حداقل چند مورد از این وسایل را در خانه داشته باشند. بنابراین صنایع دستی چوبی یکی از پرطرفدارترین صنایعی است که همواره متقاضیان خاص خودش را دارد.

۱. محصولات چوبی

۲. ظروف چوبی

۳. دکوراتیو چوبی